Gepubliceerd 31 juli 2012 | Door tom ribbens
Waar ik tegenwoordig steeds meer last van heb, is als ik spirituele boeken lees die vol staan met wijsheden, inzichten en concepten, dat ik de persoon mis die deze wijsheid heeft opgeschreven. Wie is deze alwetende man of vrouw? Waar haalt hij of zij deze inzichten vandaan, die ook nog vaak als objectief en absoluut worden gepresenteerd? Onwillekeurig ontstaat bij mij dan snel het gevoel van ongelijkwaardigheid door het volmaakte beeld dat ontstaat van de schrijver en ik geconfronteerd wordt met mijn eigen onvolmaaktheid en tekortkomingen. Zo ver ben ik nog lang niet, denk ik dan en voel me minderwaardig.
Waarom ik dus over mijn persoonlijke dingen schrijf, juist over persoonlijke, innerlijke dingen, is dat ik wil laten zien dat ik zelf als mens het materiaal ben waarmee de liefde werkt. De unieke combinatie van mijn onvolmaaktheden en volmaaktheden, mogelijkheden en beperkingen, is het materiaal waarmee de liefde wil werken. En dat geldt volgens mij voor iedereen. Ik zelf ben het uitgangspunt waar de liefde en mijn ervaring met liefde begint. In die zin is er geen andere toetssteen voor de liefde dan mijn eigen ervaring, omdat de liefde bij mij begint. Bij wie anders? En dat geldt ook voor de ander, voor jou. Jouw ervaring is de enige toetssteen voor het kennen van de liefde. Niet die van mij, maar die van jou en jouw eigen unieke combinatie van mogelijkheden en beperkingen op dit moment. Dus toets alles wat ik of andere mensen schrijven aan je eigen ervaring!
Ad Rek heeft een reactie geschreven op mijn vorige artikel. Ik lees daarin zijn, maar tevens ieders worsteling met beelden van liefde, die zowel persoonlijk als cultureel bepaald is. Hij schrijft over de balans overgave aan liefde en het actieve, ondernemende aspect van liefde. Eigenlijk over het mannelijk en het vrouwelijke. Daarna schrijft hij ook nog over het enneagramtype 9. Nu heb ik overigens al vaak geschreven dat ik enneagramtype 2 ben, de helper, met als (valse) overtuiging dat ik pas de liefde waard ben als ik anderen help. Een voorwaardelijke en manipulatieve overtuiging. Vanuit het model van het enneagram zou je kunnen zeggen dat ieder mens start vanuit een van de 9 valkuilen, patronen. Maar dat dit ook de ingang vormt om op een eigen manier de essentie of de liefde te kunnen ervaren. Vanuit zo’n model heb je dus al 9 verschillende manieren om de liefde te ervaren. Of je zou kunnen zeggen dat het enneagram 9 aspecten van de liefde vertegenwoordigt. En dat is nog maar een model. Ieder heeft zijn eigen ervaring van liefde.
Over het mannelijke en vrouwelijke gesproken, vandaag las ik hier een tekst over in het Thomas Evangelie, een onderdeel van de Nag Hammadigeschriften. Simon Petrus zei tegen hem (Jezus): laat Maria (Magdalena) bij hem weggaan, want vrouwen zijn het leven niet waardig. Jezus zei: zie, ik zal haar leiden, opdat ik haar mannelijk maak opdat ook zij een levende geest zal worden gelijk jullie mannen. Want iedere vrouw die zichzelf zal vermannen zal ingaan tot het Koninkrijk der Hemelen (114). Dit is een tekst die snel volledig verkeerd uitgelegd zou kunnen worden. Vanuit mijn eigen ervaring had ik op een gegeven moment het inzicht dat ik op mijn weg met de liefde meer vrouw moet worden. Je zou dus achter deze tekst heel makkelijk kunnen toevoegen; maar dat geldt ook voor jullie mannen. Ik zal jullie vrouwelijk maken opdat ook jullie een levende geest zullen worden gelijk Maria. Want iedere man die zichzelf vrouw maakt zal ingaan tot het Koninkrijk der Hemelen. Maar weer eens een bewijs hoe belangrijk de eigen ervaring is en hoe belangrijk het is om hierin eigenwijs te zijn. Om daar nog de volgende tekst uit het Thomas Evangelie aan toe te voegen; Jezus zei: wie alles kent, maar niet zichzelf, weet niets (67). De vraag is waar dan mijn eigen ervaring met de liefde begint?
Ad schrijft in het gastenboek; Zelf heb ik altijd moeite met liefde. Ik weet er eigenlijk helemaal niets van. Weet niet waar het over gaat. Tenminste niet als het gaat over liefde die een oplossing zou kunnen inhouden tot grote crises. Dat moet toch wat anders zijn dan wat we allemaal wel weten over liefde. Want met wat we weten over liefde zijn we toch in deze crisis terecht gekomen.
Ik denk dat hij gelijk heeft en dat we vaak vast zitten in beelden die we maken over liefde vanuit de cultuur waarin we zijn opgegroeid. Het zijn dualistische beelden die mensen verdelen in goed en kwaad en wij behoren dan (natuurlijk) tot de goede groep en de ander behoort tot de kwade groep die bestreden dient te worden. Een beeld vernauwt dat wat de liefde eigenlijk is, maakt de liefde voorwaardelijk en keurt af wat niet in dat beeld past. Het werkelijk ervaren van liefde doorbreekt dit maken van beelden, omdat de liefde dit overstijgt. Menselijke beelden scheppen dualiteit, de liefde doet dit niet. Daarom is de waarheid van de liefde vaak paradoxaal, omdat het ons denken, ons zwart-wit denken overstijgt. Een ervaring van liefde is vaak verwarrend, omdat ik het met mijn hoofd niet kan bevatten, niet kan begrijpen. Wij maken het beeld van zo’n ervaring, alsof deze gigantisch moet zijn. Ik heb zelf bijvoorbeeld een sterk romantisch beeld van liefde, waarin ik helemaal samensmelt met de ander, verdwijn dus eigenlijk. Heel symbiotisch. Dat is niet zo. Een ervaring met de liefde is in werkelijkheid vaak klein, in het moment, maar wel diep en intensief. Ik kan de liefde maar in kleine stukjes ervaren, afhankelijk van mijn bewustzijn, mijn eigen door innerlijk werk omgeploegde grond die de liefde ontvangt. Zo heeft ieder zijn eigen ervaringen met liefde, maar we noemen dit misschien niet zo, omdat het niet voldoet aan het beeld dat we daarvan hebben. Zo missen we de liefde, die ons vaak rakelings nabij is, maar door onze beeldvorming niet zien.
Heel mijn innerlijk werk gaat over het onderzoeken van mijn eigen ervaring als mens. Een ervaring met liefde kan alles wat ik weet behoorlijk op z’n kop zetten. Bijvoorbeeld over het woord ik. Dat ik zoals wij dat normaal gebruiken suggereert veel wat het in werkelijkheid niet is. Het woord ik schept de illusie dat ik al af ben en uit ontwikkeld ben. Dat ik vrij ben en onafhankelijk. Dat ik, als ik biologisch ben uitgegroeid en me de regels van de maatschappij waarin ik leef heb eigengemaakt, klaar ben. Ik zou zeggen; dan begint het eigenlijk pas. Wat wij collectief waar vinden, kan met een eigen, individuele ervaring en wat van daaruit waar is, opeens heel anders zijn. Wat wij collectief ‘ik’ noemen gaat over de verzameling patronen en verdedigingsmechanismes die we hebben opgebouwd om ons te beschermen tegen pijn, tegen kwetsuren die ons in het verleden is aangedaan.
Onze werkelijke ik en het ervaren daarvan begint met de eigen persoonlijke ervaring dat ik onvoorwaardelijk wordt liefgehad. Dat ik word bemind, gekend en gewaardeerd zoals ik ben. Dat ik herkend en gekend word in wie ik in essentie ben. Het kan zo zijn dat een ander mens je op een gegeven moment deze ervaring geeft, maar het meest krachtig is deze ervaring van binnen. Dit is belangrijk, want als een ander mens je deze ervaring geeft, wat bijvoorbeeld kan gebeuren als je verliefd bent, is het gevaar dat je je van die ander afhankelijk maakt. Het is ook deze afhankelijkheid waar het kapitalisme als systeem gebruik van maakt. Ieder product wordt verkocht met het idee of het gevoel van geluk of onvoorwaardelijke liefde. Het is hier alleen gekoppeld aan een product, wat dit misschien slechts een moment, maar natuurlijk nooit helemaal kan waarmaken, zodat je weer op zoek gaat naar een volgend product etc. etc. Als een verslaving. Het is dus belangrijk om deze ervaring van liefde of geluk te verbinden met jezelf, me je innerlijk. Dat je snapt dat het die ervaring is die je verlangt en zoekt. En die innerlijk ervaring is gratis!
Dat is het nut van mediteren. Ik richt mijn aandacht naar binnen (concentratie) en daardoor schep ik ruimte voor de liefde om mij te naderen. Het is een soort samenspel. Het kost tijd om deze liefde als bondgenoot zou je kunnen zeggen, te leren kennen. Hij maakt contact op een manier die bij mij past, maar tegelijkertijd is hij onbekend vanuit de beelden en overtuigingen die ik steeds weer maak. De liefde is levend en verrassend. Maar het eerste werk is dus om ruimte te scheppen, om de aandacht te verplaatsen van de schil van mijn persoonlijkheid naar de kern van mijn essentie. Want in die kern daar ben ik. De schil van mijn persoonlijkheid zijn al die verzameling ikken die geïdentificeerd zijn met de wereld om me heen. Dat is het verschil tussen mijn persoonlijkheid en mijn essentie. Het is een van de belangrijkste dingen die ik geleerd heb tijdens de trainingen die ik volgde bij de Voorde; het verschil tussen essentie en persoonlijkheid.
De persoonlijkheid is verdeeld (ingewikkeld) en de essentie is eenduidig (eenvoudig). Dus met het mediteren alleen al en het concentreren zoek je al contact met je essentie! Ga je al van buiten naar binnen, verplaats je de aandacht van buiten naar binnen. Hoe moeilijk dat soms ook is, omdat we zo vast zitten aan die identificaties en al die stemmetjes, die ikken die ons bezetten. Waardoor we niet stil zijn, niet leeg zijn om te kunnen luisteren naar wat de liefde als bondgenoot ons wil zeggen. Dat is misschien wel het grootste verschil tussen die ene ik waar we het in onze maatschappij altijd over hebben en die echte, innerlijke ik. Die ik die ons tot werkelijk individu maakt is een relationele ik, omdat die begint bij het ervaren van dat ieder van ons op een unieke manier wordt liefgehad. Die andere ik die ons afschermt tegen de pijn die ons is aangedaan en die de basis vormt voor ons ego en alles waarmee deze zich identificeert, is een geïsoleerde ik, een afgescheiden, afgesloten, gevangen ik. Ons hoofd begrijpt niet dat er een ik is, die juist verbonden is, die deel is van het geheel, zonder dat die verdwijnt of oplost. Ik kan gelijkertijd mezelf als het geheel ervaren. Volgens mij zit de moeilijkste stap in het geloven dat ik onvoorwaardelijk word liefgehad. Want dan verandert ook mijn identificatie met wat ik normaal gesproken ‘ik’ noem. Deze identificatie vanuit afgescheidenheid is defensief, wantrouwend, vijandig tegen alles wat niet in mijn beeld past. Het ervaren dat ik word liefgehad doet deze identificatie smelten, verzachten, zodat ik ook met andere ogen naar de wereld om me heen kijk. Ik voel me veiliger, ga meer vertrouwen, durf me over te geven. Ik zit midden in dat proces, daar gaat mijn innerlijk werk over.
Ik heb de liefde niet in bezit en de waarheid niet in pacht. Ik begin de liefde te leren kennen vanuit de ervaring die ik heb, maar ben ook heel snel weer afgeleid en raak dan verdwaald aan de buitenkant van mijn persoonlijkheid. Af en toe kan ik de liefde ervaren als bondgenoot, die mij zoekt op een heel eigen, persoonlijke manier, maar het is nog geen ankerpunt in mij. Dat is wel mijn grootste wens!
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!